Rak debelog crijeva

Svjetski dan raka debelog crijeva se obilježava širom svijeta 31.03. sa ciljem da se ukaže na ovu vrstu tumora. Devet od deset slučajeva može se izliječiti ako se nalaze u ranom stadijumu. Iz tog razloga, redovno učestvovanje u screening programima su, zajedno sa zdravim životnim navikama glavno oružje protiv raka debelog crijeva.

Svake godine, više od 14 000 novih slučajeva raka se dijagnostikuje u Bosni i Hercegovini, i u stalnom je porastu tokom proteklih 20 godina. Povećanje se uglavnom može pripisati sve većem udjelu starije populacije u BiH i  takođe zbog poboljšanih dijagnostičkih metoda i programa skrininga koji su učinili da se  više slučajeva raka otkrije. (WHO, Globocan, 2018. available from:accessed on 15/07/2019.)

Rak debelog crijeva je drugi najčešći oblik raka u muškaraca i žena nakon raka pluća, što znači da više od 1800 ljudi u BiH oboli svake godine od raka debelog crijeva. (WHO, Globocan, 2018. available from:(accessed on 15/07/2019.)

Uzrok pojave karcinoma debelog crijeva je uglavnom nepoznat. Najznačajniji faktori rizika koji mogu igrati ulogu u nastajanju karcinoma debelog crijeva su2:

• Ishrana bogata životinjskim mastima i proteinima

• Gojaznost

• Pušenje

• Genetska predispozicija (nasljeđe)
   

Pojava bolesti često nije praćena određenim simptomima što otežava postavljanje dijagnoze. Ukoliko se pojave, najčešći simptomi su:

• Neobjašnjiv gubitak težine

• Bol u trbuhu

• Promjene u pražnjenju debelog crijeva (proliv i zatvor) koje se pojavljuju bez nekog određenog razloga i traju duže od 6 nedelja

• Krv u stolici.

U velikoj mjeri zavise od stadijuma bolesti, veličine tumora, mjesta gde se pojavio tumor kao i da li se tumorski proces proširio u druge organe.

Rak debelog crijeva se obično može liječiti i prognoza zavisi od faze u kojoj je tumor dijagnostikovan. Rani rak debelog crijeva, kada je bolest lokalizovana, često može proći sa hirurškom resekcijom primarnog tumora i lokalnih limfnih čvorova, a pacijent se često može potpuno izliječiti. Međutim, u bolesnika kod kojih napredovalo širenje raka debelog crijeva, liječenje ima za cilj da uspori razvoj bolesti i ublaži simptome. (Cancer in numbers, popular science facts about cancer, 2013)

Zahvaljujući napretku u terapiji, uključujući nove mogućnosti biološkog liječenja (Van Cutsem i sarad., Ann Oncol., 2016), danas, sve više i više bolesnika koji u prošlosti ne bi preživjeli rak, danas živi sa bolešću koja se može skoro uzeti u obzir kao hronična bolest. Na primjer, bolesnici sa kolorektalnim karcinomom danas žive dvostruko duže nego u 1990.-im.  (Advanced Colorectal Cancer Meta-Analysis Project, J Clin Oncol., 1992 and Venook et al., Abstract LBA3, ASCO 2014).

Više informacija o savremenoj biološkoj terapiji i mehanizmu delovanja možete naći na sajtu (odeljak otvoren za javnost).

1. Ferlay J, Shin HR, Bray F, Forman D, Mathers C and Parkin DM. GLOBOCAN 2008 v1.2, Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC CancerBase No. 10 [Internet]. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2018. Available from:accessed on 15/07/2019. 

2. Boyle, P, Levin, B. (eds) World Cancer Report 2008. (IARC Press, 2008). 

3. Libutti SK, Saltz LB, Tepper JE. Colon cancer. In: DeVita VT, Lawrence TS, Rosenberg SA, eds. DeVita, Hellman, and Rosenberg"s Cancer: Principles and Practice of Oncology. 8th ed. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams & Wilkins; 2008: 1232-1284.

4. Cancer in numbers, popular science facts about cancer, 2013.