Sistemi klasifikacije karcinoma jetre uspostavljaju standardne kriterijume koje stručnjaci koriste za sumiranje informacija o tome koliko se tumor proširio, njegovoj evoluciji, prognozi ili čak odabiru tretmana, odnosno stadijuma raka jetre.
Kada se postavi dijagnoza, Vaš ljekar će odrediti stadijum ili fazu raka jetre. Da bi se to postiglo, analizira se veličina tumora, njegovo širenje na druge organe i njegova težina, između ostalih aspekata. Ova faza uopšteno ukazuje na prognozu pacijenta i odabir mogućeg liječenja. Iako je iskustvo svakog pacijenta jedinstveno, karcinomi jetre sa sličnim stadijumima često imaju sličnu prognozu i često se liječe na vrlo slične načine1.
Stadijumi raka jetre kreću se od I do IV. Generalno, što je niži stadijum, to je manji stepen raka i bolja je prognoza. Postoje različiti sistemi klasifikacije raka jetre u ova 4 stadijuma 1.
Kod ostalih tumora najčešće se koristi TNM klasifikacija. Međutim, kod raka jetre vaš će ljekar koristiti BCLC (Barcelona Clinic Liver Cancer) skalu, koja ne samo da uzima u obzir karakteristike tumora, već i funkciju jetre, njene simptome i njeno opšte stanje 3-5:
Faza 0/A lokalno regionalno:
Stadijum 0 ili vrlo rani: pojedinačni tumor manji od 2 cm u kojem se održava funkcija jetre i dobro opšte stanje.
Stadijum A ili početni: jedan, dva ili tri tumora, ali bilo koji od njih manji od 3 cm. Uopšteno gledano, funkcija jetre je očuvana, a stanje bolesnika dobro.
Stadijum B ili srednji: nekoliko velikih tumora ili jedan veliki tumor, ali se održava dobro opšte stanje.
Stadijum C ili uznapredovali: tumor je zahvatio portalnu venu ili se proširio na druge dijelove tijela. Pogoršanje opšteg stanja.
Stadijum D ili veoma uznapredovali: metastaze i veoma uznapredovala bolest. Loše opšte stanje.
Sistemi za stadijume, poput onih koji su gore opisani, pomažu u određivanju prognoze i lečenja karcinoma jetre. U zavisnosti od stadijuma BCLC, vaš ljekar može izabrati jedan ili drugi tretman, prilagođavajući se vašim potrebama.
Uopšteno, stope preživljavanja za osobe sa rakom jetre su visoke, između 60% i 70%, za one slučajeve u kojima se operacija uklanjanja raka ili podvrgavanju transplantaciji jetre, bez obzira na stadijum 6.
U slučajevima kada dijagnoza odgovara ranoj fazi, 5-godišnja stopa preživljavanja je 34%. Ako se rak proširio na područja blizu jetre, petogodišnja stopa preživljavanja se smanjuje na 12%. Dok, ako se proširio na udaljeni dio tijela, 5-godišnja stopa preživljavanja je 3% 6,7.
Ove brojke su samo brojke. Ne razvijaju se svi slučajevi na isti način, niti postoji isti odgovor na tretmane. Stope preživljavanja određene su opsegom raka, ali starost, opšte zdravlje, odgovor na liječenje, psihološki problemi i drugi faktori takođe će uticati na vaš ishod liječenja. Nadalje, u posljednje vrijeme uloženo je mnogo napora da se istraže nova rješenja koja pomažu poboljšanju prognoze i kvaliteta života svih ljudi s rakom jetre.
Reference
American Cancer Society. Faze raka jetre. Dostupno na:
Ruiz H. Hirurgija: I Opća hirurgija - 19.1. Tumori jetre. Lima: UNMSM; 1999. Dostupno na:
American Society of Clinical Oncology. Rak jetre: faze. Dostupno na:
Reig M, et al. Dijagnoza i liječenje hepatocelularnog karcinoma. Ažuriranje dokumenta o konsenzusu AEEH, AEC, SEOM, SERAM, SERVEI i SETH. Clinical Medicine. 2021; 156(9):463.e1-463.e30
Spanish Society of Medical Oncology, SEOM. Dostupno na .
American Cancer Society. Stope preživljavanja raka jetre. Dostupno na:
American Society of Clinical Oncology. Rak jetre: statistika. Dostupno na:
M-BA-00001275
Roche d.o.o. - Roche Ltd, Zmaja od Bosne 7, 71000 Sarajevo, Bosna i Hercegovina